ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ  ΣΤΑΘΗ ΠΑΝΤΑΖΗ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ - ΔΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 

Αν ζούσε σήμερα ο Γουστάβος Λεμπόν θα έβλεπε ότι τα λόγια του δεν πήγαν χαμένα. Οι σύγχρονοι «μαθητές» του δεν ξέφυγαν ούτε γράμμα από τις «διδασκαλίες» του. Οι σωστές επισημάνσεις του πάνω στη ψυχολογία των μαζών που διατύπωσε σχεδόν 200 χρόνια πριν, γίνονται σήμερα ακόμα πιο «χρήσιμες», καθώς όλοι πλέον αντιλαμβάνονται ότι το γενικότερο πολιτικό «παιχνίδι» έχει ανάψει για τα καλά.

Οι μάζες δεν συλλογίζονται. Δέχονται ή απορρίπτουν ιδέες χωρίς να αναζητούν επιχειρηματολογία ή τυχόν έστω κάποιες ενδείξεις. Οι υπερβολές δρουν πάνω τους καταλυτικά και κυριεύουν πλήρως το πεδίο της νόησης τους. Οι υπερβολές αυτές γίνονται ακόμα πιο χρήσιμες όταν συνοδεύονται και από ένα μύθο «βεβαιότητας», ακόμα και αν υπάρχουν δεκάδες στοιχεία που καταρρίπτουν αυτό το μύθο.

Ο πρωθυπουργός είπε στην ΔΕΘ ότι σύντομα θα ανακοινωθεί ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Για να καταλάβει κάποιος το «μύθο» αρκεί να κάνει μια «διείσδυση» στο διαδίκτυο για να παρατηρήσει πως αυξάνεται το ελληνικό δημόσιο χρέος, όχι ανά λεπτό, αλλά ανά δευτερόλεπτο. Αν παρόλα αυτά δεν καταφέρει να βρει το σχετικό site, ας αναρωτηθεί ή ας ρωτήσει όσους αποδέχονται αυτή την άποψη, να του πουν έστω και μια χώρα που έχει καταφέρει να μειώσει το δημόσιο χρέος της, «εξωδικαστικώς», έστω και ένα ευρώ.

Ο Λεμπόν πίστευε ότι ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζει με δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις και φοβίες, αλλά και στερεότυπα, που είναι ακόμα πιο ισχυρά από τη λογική γιατί είναι αποτέλεσμα κοινωνικών επιβολών και όχι προϊόν σκέψης. Η διατήρηση και μεγέθυνση του κοινωνικού φόβου αποτελεί βασικό εργαλείο ποδηγέτησης των κοινωνιών. Η ταύτιση του αντιπάλου με έναν κοινωνικό εχθρό, που στις μέρες μας ως καταλληλότερος θεωρείται η τρομοκρατία, αποτελεί αναγκαία τεχνική για την απελευθέρωση των δεισιδαιμονιών και των προκαταλήψεων. Οδηγεί τις μάζες στην υποχρεωτική επιλογή του κυβερνήτη, που αν και παίρνει καταστροφικά μέτρα για το λαό, παρόλα αυτά τον «σώζει» από το χάος.  

Οι θρησκευτικοί ηγέτες χρησιμοποιούν συγκεκριμένα "εργαλεία" για να επιτύχουν την κοινωνική επιβολή. Το φόβο για το άγνωστο της μεταθανάτιας ζωής, τις τύψεις για τις αμαρτίες και πάνω από όλα την επικοινωνιακή πώληση της ελπίδας. Τα ίδια ακριβώς χρησιμοποιούν και οι σημερινοί πολιτικοί «ηγέτες». Το φόβο για το «άγνωστο» της διαδοχής της εξουσίας, τις τύψεις για το δικαίωμα αμφισβήτησης τους, αλλά και την «πώληση» της ελπίδας ότι η χώρα ξεφεύγει επιτέλους από το μνημονιακό εφιάλτη.

Ο Λεμπόν είχε σε πολλά δίκιο. Όμως σαν ένα πολύ μεγάλο μυαλό που ήταν, δεν φοβήθηκε να  αμφισβητήσει ακόμα και τα ίδια τα λεγόμενα του, υποβάλλοντας ως πιθανό σημείο ανατροπής των θεωριών του, την έννοια του «απροσδιόριστου».  Πίστευε ότι πάντα μέσα στις ελεγχόμενες μάζες, ελλοχεύει η δύναμη του απρόβλεπτου. Η δύναμη αυτή αποκτά ισχυρό πολλαπλασιαστή όταν η επιβίωση των κοινωνιών τίθεται σε κίνδυνο.  Η δύναμη της επιβίωσης υποχρεωτικά ξεπερνά το μύθο, το φόβο και την ψεύτικη ελπίδα. Γίνεται «νους» ισχυρός την κατάλληλη στιγμή. Γιατί πάντα η ανάγκη της «ύπαρξης» μας θα ξεπερνά υποχρεωτικά τις πρωτόγονες αδυναμίες μας.

Ο ΣΤΑΘΗΣ ΠΑΝΤΑΖΗΣ ΕΙΝΑΙ 

ΜΕΛΟΣ Π.Γ. ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ